مرداد 1389

در صورتی که چند قلو حامله باشم، مراقبتهای بارداری من چه تفاوتی با خانمهای
معمولی دارد؟

حتی اگر شما جوان و کاملا سالم نیز باشید، چندقلو حامله بودن، "پر خطر" تلقی می
شود. چند قلو حامله بودن، احتمال زایمان زودرس (زایمان پیش از هفته سی و هفتم
بارداری)، و همچنین عوارض دیگر را افزایش می دهد. مراقبتهای مناسب دوران بارداری،
کمک می کند تا شما و کودکانی که در شکم دارید، در طول دوران حاملگی از وضعیت مناسبی
برخوردار باشید.

شما در مقایسه با خانمهایی که تنها یک کودک در شکم دارند، باید دفعات بیشتری در
دوران حاملگی توسط پزشک معاینه شوید. یک قانون کلی می تواند این باشد که در 24 هفته
اول از حاملگی، هر ماه یک بار توسط پزشک معاینه شوید؛ سپس تا 32 هفتگی به صورت یک
هفته در میان به دیدار پزشک بروید؛ و پس از آن نیز هر هفته (یا بیشتر) با پزشک خود
قرار ملاقات بگذارید.

چه نوع دکتری را باید انتخاب کنم؟

اکثر خانمها پیش از آنکه بدانند چندقلو حامله هستند، یک پزشک متخصص زنان و
زایمان یا ماما را برای خود انتخاب می کنند. اگر تا کنون توسط پزشک متخصص زنان و
زایمان معاینه نشده اید، باید به محض اینکه از دو یا چند قلو حامله بودن خود باخبر
شدید، با یکی از این پزشکان قرار ملاقات بگذارید.

ممکن است لازم باشد که در مقطعی از دوران بارداری، توسط یک متخصص پریناتولوژیست
معاینه شوید. این متخصصین که به نام "متخصص مادر و جنین" نیز شناخته می شوند، در
واقع متخصص زنان و زایمان هستند که در زمینه حاملگیهای پرخطر فوق تخصص دارند. برخی
از این متخصصین، خودشان به تنهایی مسوولیت زایمان را بر عهده نمی گیرند، بلکه به
همراه یک متخصص زایمان وضعیت شما را تحت نظر می گیرند.

در صورتی که سه قلو یا بیشتر حامله هستید، یا اگر با وضعیت حاد پزشکی یا عوارض
بارداری مواجه شده اید، باید به سرعت با یک پریناتولوژیست تماس بگیرید.

در صورتی که چندقلو حامله باشم، کدام آزمایشهای دوران حاملگی برای من ضروری است؟

در بارداری های چندقلویی، آزمایشهای شما تفاوت چندانی با خانمهایی که یک قلو
حامله هستند ندارد؛ صرفا ممکن است این آزمایشها را زودتر یا به دفعات بیشتر انجام
دهید.

به عنوان مثال، مادرانی که یک قلو حامله هستند صرفا یک یا دو بار از سونوگرافی
استفاده می کنند؛ اما شما ممکن است پنج بار یا دفعات بیشتری این آزمایش را انجام
دهید. احتمالا شما اولین سونوگرافی خود را در سه ماهه اول بارداری خواهید داشت تا
مشخص شود که چندقلو حامله هستید.

سپس از حدود 18 هفتگی تا زمان زایمان، شما ممکن است ماهیانه یکبار سونوگرافی
داشته باشید. پس از نیمه حاملگی، پزشک شما ممکن است از معاینات داخلی (از طریق
واژن) به همراه سونوگرافی برای تشخیص علامتهای زایمان زودرس استفاده کند.

در مقایسه با خانمهایی که یک جنین در شکم دارند، پزشک ممکن است خون شما را به
دفعات بیشتری مورد آزمایش قرار دهد تا نشانه های احتمالی کم خونی ناشی از فقر آهن
را بررسی کند. هنگامی که چندقلو حامله هستید، ذخیره آهن بدن شما با سرعت بیشتری
مصرف می شود و در نتیجه احتمال بروز عارضه فوق در شما افزایش پیدا می کند.

همچنین احتمال ابتلای خانمهایی که چندقلو حامله هستند به دیابت دوران حاملگی،
بیشتر است. در نتیجه، شما باید "آزمایش غربالگری قند خون" و "تست تحمل گلوکز" را
زودتر از سایر خانمها بدهید. (در بارداری عادی این آزمایش را بین 24 تا 28 هفتگی
انجام می دهند).

از آنجا که احتمال بروز زایمان زودرس در شما بیشتر است، پس از 22 هفتگی در صورتی
که با انقباضات زودرس مواجه شده باشید ممکن است "آزمایش فیبرونکتین جنینی" برای شما
تجویز شود. فیبرونکتین جنینی یک نوع پروتئین در ترشحات واژن است که در صورت وجود،
ممکن است نشانه آن باشد که جنین شما در حال آماده شدن برای تولد و خروج از رحم است.

در صورتی که نتیجه این آزمایش (که مشابه با " تست پاپ اسمیر" انجام می شود) منفی
باشد؛ یعنی پروتئین مخصوص وجود نداشته باشد؛ به احتمال زیاد شما در طول یک یا دو
هفته آینده زایمان نخواهید داشت. (شما ممکن است این آزمایش را هر دو هفته یکبار، تا
34 هفتگی، تکرار کنید.

در صورتی که نتیجه آزمایش مثبت باشد، پزشک شما ممکن است از روشهای دیگر برای
جلوگیری از زایمان زودرس استفاده کند. معمولا این آزمایش برای خانمهایی که حاملگی
کم خطر داشته و نشانه های زایمان زودرس را ندارند، توصیه نمی شود.

تقریبا پس از 28 هفته، شما ممکن است "آزمایش ارزیابی سلامت جنین" را بدهید: این
آزمایش، ضربان قلب و حرکات جنین ها را اندازه گیری می کند. این آزمایش مشخص می کند
که آیا کودکان شما با مشکل خاصی در محیط تنگ و شلوغ رحم مواجه هستند یا خیر. این
آزمایش همچنین انقباضاتی را که ممکن است نشانه زایمان زودرس باشند، چک می کند.

همچنین پزشک شما ممکن است "بیوفیزیکال پروفایل" را توصیه کند. در این آزمایش،
ارزیابی سلامت جنین به همراه سونوگرافی دقیق و مفصل صورت می گیرد که حرکات بدن جنین
ها، حرکات تنفسی و میزان مایع آمنیوتیکی که آنها را احاطه کرده است را بررسی می
کند.

بارداری دوقلو یا چندقلویی ،

حالا که چند قلو حامله هستم آیا باید بیشتر غذا بخورم؟ یا آیا برنامه غذایی من
باید متفاوت از سایر خانمهای باردار باشد؟

بله. مسلما شما در مقایسه با خانمی که تنها یک جنین در شکم دارد، به کالری و
مواد مغذی بیشتری نیاز دارید.

یک قانون کلی می تواند این باشد که به ازای هر کودکی که در شکم دارید، 300 کالری
در روز به مصرف غذایی خود اضافه کنید. پس اگر دوقلو حامله هستید، باید 600 کالری به
برنامه غذایی معمولی خود اضافه کنید، که در نتیجه میزان کل کالری مصرفی شما در روز
ممکن است به 2800 کالری برسد. در صورتی که سه قلو حامله هستید، باید روزانه 900
کالری اضافه مصرف کنید، که در نتیجه میزان کالری مصرفی روزانه شما به 3100 کالری در
روز خواهد رسید.

اگر شما دوقلو، سه قلو یا بیشتر حامله هستید، باید به گونه ای برنامه ریزی کنید
که 5 وعده در روز (3 وعده غذایی روزانه بعلاوه دو میان وعده نسبتا کامل از خوراکی
های متنوع) غذا مصرف کنید، حتی اگر احساس گرسنگی نمی کنید.

البته مواد مختلفی می توانند کالری بدن شما را تامین کنند. می توانید با کنترل
مصرف شکر (کم مصرف کردن) و مصرف غذاهای متنوعی که همه مواد مورد نیاز بدن شما را
تامین کنند (پروتئین، کربوهیدرات و البته مقدار کمی چربی)، میزان کالری مصرفی خود
را کنترل کنید. به یاد داشته باشید که دوران حاملگی، زمان مناسبی برای گرفتن رژیم
لاغری نیست.

پنیر، شیر، گوشت، تخم مرغ، حبوبات و روغن، همگی می توانند رشد کودک شما را تقویت
کنند. مقادیر زیادی میوه و سبزیجات را نیز در رژیم غذایی خود قرار دهید و از حبوبات
نیز استفاده کنید.

چقدر باید وزن اضافه کنم؟

در دوران بارداری، نظارت بر وزن، بیشتر از نظارت بر میزان کالری مصرفی اهمیت
دارد. شما باید وزن قابل توجهی اضافه کنید تا کودکان در حال رشد خود را سلامت نگه
داشته و مواد غذایی کافی به آنها برسانید.

خصوصا افزایش وزن در ابتدای دوران حاملگی (زمانی که نوزادان شما به سرعت رشد
کرده و شکم شما هنوز جای خالی نسبتا زیادی برای پر شدن دارد) اهمیت دارد.

به عنوان یک راهنمایی کلی، خانمی که دوقلو آبستن است باید بین 15 تا 20 کیلو وزن
اضافه کند. خانمهایی که سه قلو حامله هستند، باید بین 22 تا 27 کیلو وزن اضافه
کنند. پزشک می تواند به شما کمک کند تا میزان مناسب افزایش وزن در طول دوران
بارداری را مشخص کنید.

اگر قبل از حاملگی، کمبود وزن داشته اید، باید به سرعت مقدار بیشتری وزن اضافه
کنید تا کمبود وزن قبلی خود را نیز جبران کرده باشید. در صورتی که پیش از بارداری
اضافه وزن داشته اید، می توانید چند کیلو از مقداری که جمعا در این دوران باید وزن
اضافه کنید، بکاهید.

آیا باید از نوع خاصی از ویتامینها و مکمل های تغذیه در دوران بارداری استفاده
کنم؟

استفاده از املاح و ویتامینهای کمکی دوران حاملگی لازم و مهم است، اما شما به
نوع خاصی از این ویتامینها (مثلا ویتامینهای مخصوص دوقلوها یا سه قلوها) نیاز
ندارید. مکملهای استاندارد مخصوص دوران حاملگی برای شما نیز کفایت می کند. می
توانید روی جعبه یا بروشور این قرصها را بخوانید تا از میزان مواد موجود در آنها
اطمینان یابید.

استفاده از مکمل غذایی، بهترین راهی است که می تواند تضمین کند بدن شما مقدار
کافی از مواد غذایی لازم و حیاتی مانند اسید فولیک، آهن و کلسیم را دریافت می کند.
پزشک شما می تواند مارک خاص یا مقدار مناسب مصرف این مکملها را به شما توصیه کند.

در خانمهایی که بیشتر از یک نوزاد در شکم دارند، خطر ابتلا به "کم خونی فقر آهن"
در دوران حاملگی بیشتر است. پزشک ممکن است سطح آهن را در خون شما اندازه گیری کند
تا اطمینان یابد که شما به میزان کافی آهن دریافت می کنید. در غیر اینصورت، پزشک
ممکن است به شما توصیه کند که از مکمل آهن اضافی استفاده نمایید.

مقادیر زیاد آهن ممکن است به بروز یبوست یا تهوع منجر شود؛ پس در مورد راههای
جلوگیری از این موارد، با پزشک خود مشورت کنید.

چه مقدار آب باید بنوشم؟

حتی اگر قبل از دوران حاملگی نیز از آن دسته افراد بوده اید که همواره بطری آب
همراه خود داشته اید، اکنون که چند قلو حامله هستید باید آب بیشتری بنوشید. این کار
خصوصا در نیمه دوم حاملگی برای جلوگیری از کم آب شدن بدن ضروری است. زیرا کم آب شدن
بدن می تواند خطر بروز زایمان زودرس را افزایش دهد.

برخی از متخصصین توصیه می کنند که روزانه تا یک گالن (برابر با 16 لیوان با حجم
تقریبی 250 سی سی) مایعات بنوشید. البته می توانید بخشی از آب مورد نیاز بدن خود را
از طریق شیر یا آب میوه تامین کنید، اما آب معمولی باید بیشترین میزان نوشیدنی شما
را تشکیل دهد.

طبیعی است که دفعات دفع ادرار شما نیز افزایش خواهد یافت، اما این حسن را هم
دارد که شما متوجه می شوید که آیا مایعات به مقدار کافی مصرف می کنید یا خیر. ادرار
شما باید بسیار کمرنگ باشد؛ در غیر اینصورت، باید میزان مصرف مایعات را افزایش
دهید.

چقدر باید ورزش کنم؟

در صورتی که شما یک خانم سالم و فعال بوده و دوقلو حامله باشید، تا زمانی که
پزشک تائید کند و ممنوعیتی برای ادامه فعالیت شما در نظر نگیرد، می توانید به ورزش
در دوران حاملگی ادامه دهید.

برنامه ورزشی شما باید آرام، راحت و ملایم باشد. بدن شما (و کودکان شما) ممکن
است نتوانند با تمرینهای سنگین کنار بیایند. گزینه های مناسب برای ورزش شامل شنا،
پیاده روی، آیروبیک آبی، و یوگا (ویژه دوران حاملگی)، هستند.

قبل، در حین و بعد از برنامه ورزشی، مقادیر زیادی مایعات مصرف کنید و در هنگام
ورزش (از هر ورزشی که استفاده می کنید) در صورت بروز درد، سرگیجه یا تپش قلب، فورا
ورزش را متوقف کنید.

به خاطر داشته باشید که شما چند جنین در شکم خود دارید و حمل همین چند کودک به
خودی خود یک ورزش است. در واقع، شاید لازم باشد خودتان را مجبور کنید که بیشتر
استراحت کنید.

از بلند کردن و نگه داشتن وزنه، دولا شدن و یا ایستادن، به مدت طولانی و بدون
وقفه، خودداری کنید. اگر کمی از خلاقیت خود استفاده کنید و البته یک صندلی پایه
بلند نیز در آشپزخانه داشته باشید، حتی می توانید آشپزی را هم به صورت نشسته انجام
دهید.

در هر حال، هنگامی که حاملگی شما به هفته بیست و چهارم رسید، زمان آن است که از
ورزش خود بکاهید و انرژی بیشتری را در اختیار کودکانِ خود قرار دهید. در این مرحله،
بهتر است برنامه ورزشی خود را به پیاده روی یا شنای آرام و سبک، آن هم نه به صورت
مرتب بلکه هر چند وقت یکبار، محدود کنید.

در صورتی که سه کودک یا بیشتر در شکم خود دارید، لازم نیست برنامه ورزشی خاصی را
در طول دوران حاملگی خود داشته باشید. هر از چندگاهی یک پیاده روی کوتاه نیز برای
شما کافی است؛ نباید به خودتان فشار بیاورید.

ممکن است پزشک شما در مقطعی از دوران حاملگی توصیه کند که ورزش را به طور کلی
کنار بگذارید و در تختخواب استراحت کنید تا خطر بروز زایمان زودرس را کاهش دهید.

بارداری دوقلو یا چندقلویی: تغذیه و تناسب اندام ،

آیا بارداری چند قلویی، در مقایسه با داشتن تنها یک کودک در شکم ، خطر بیشتری به
همراه دارد؟

هر چند خانمهایی که چند قلو آبستن هستند، در اکثر موارد کودکانی سالم به دنیا می
آورند، اما چند قلو حامله بودن (دو یا بیشتر)، "پر خطر" تلقی می شود. هر چه تعداد
جنین ها بیشتر باشند، احتمال بروز عوارض نیز در شما بیشتر خواهد بود. بزرگترین خطر
نیز زایمان پیش از موعد و به دنیا آمدن کودکان زودرس است، که خطر بروز مشکلات جسمی
را در آنها افزایش می دهد.

احتمال زایمان زودرس چقدر است؟

نزدیک به 60% از کسانی که دوقلو حامله هستند و 90% از کسانی که سه قلو حامله
هستند، زایمان زودرس (قبل از 37 هفتگی) دارند. حاملگیهای دوقلو به طور متوسط حدود
35 هفته طول می کشند. حاملگیهای سه قلو نیز به طور متوسط حدود 33 هفته و حاملگیهای
چهار قلو نیز حدود 29 هفته طول می کشند.

زایمان پیش از موعد چه خطراتی دارد؟

نوزادانی که زودرس به دنیا می آیند، ممکن است برای زندگی در دنیای خارج از رحم
هنوز کاملا آماده نباشند. ریه، مغز و دیگر اندامهای آنها ممکن است به طور کامل رشد
نکرده باشد، سیستم ایمنی آنها نیز ممکن است برای مبارزه با عفونتها آماده نباشد و
این کودکان ممکن است برای مکیدن یا بلعیدن نیز آمادگی لازم را نداشته باشند.

هر چه کودک زودتر به دنیا آمده باشد، با خطرات بیشتری مواجه است. نوزادان زودرسی
که بین هفته های 34 تا 37 به دنیا می آیند، معمولا وضعیت مناسبی داشته و با مشکلی
مواجه نمی شوند. کودکانی که قبل از هفته بیست و هشتم به دنیا بیایند، ممکن است
نهایتا زنده بمانند، اما به مراقبتهای ویژه پزشکی و البته کمی هم شانس نیاز دارند.

اگر زایمان شما قبل از 34 هفتگی آغاز شود، پزشک متخصص و تیم پزشکی ممکن است
بتواند زایمان را چند روز به تاخیر بیندازد. پزشک معالج شما در این زمان از
کورتیکواسترویید استفاده خواهد کرد؛ این داروها به ریه ها و سایر اندامهای جنین کمک
می کنند تا سریعتر رشد کرده و در نتیجه احتمال زنده ماندن او را افزایش دهند.

عوارض احتمالی دیگر ناشی از بارداری چند قلویی چه مواردی می تواند باشد؟

صرفنظر از زایمان زودرس، مشکلات مختلف دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشند:

تولد نوزادان کم وزن: دوقلوها و سه قلوها معمولا پیش از تولد به وزن مناسب
نمی رسند. در حالی که یک کودک سالم بطور متوسط در زمان تولد در حدود 3 تا 3.5
کیلو وزن دارد، دوقلوها به طور متوسط هر کدام 2.5 کیلو وزن دارند. سه قلوها نیز
هر کدام حدود 1.8 تا 2 کیلو، و چهارقلوها نیز هر کدام 1.3 تا 1.5 کیلو وزن
دارند. نوزادانی که وزن آنها هنگام تولد کمتر از 2.5 کیلو باشد، کم وزن تلقی می
شوند.

پره اکلامپسی: عارضه ای است که علائم آن فشار خون بالا و وجود پروتئین در
ادرار می باشد. این عارضه تقریبا در 10 تا 15 درصد از خانمهایی که دوقلو حامله
هستند رخ می دهد، یعنی شیوع این عارضه در این دسته، تقریبا دو برابر خانمهایی
است که تنها یک جنین در شکم دارند. همچنین بروز این حالت در خانمهایی که چندقلو
حامله هستند، زودتر رخ می دهد. بعلاوه هنگامی که این حالت در خانمهایی که
چندقلو حامله هستند بروز می کند، به احتمال زیاد شدیدتر بوده، می تواند بر
اندامهای مختلف اثر بگذارد و مشکلات جدی یا حتی خطرناک و کشنده ای نیز ایجاد
کند.
دیابت حاملگی: بروز این عارضه در خانمهایی که بیش از یک جنین در شکم دارند،
شایعتر به نظر می رسد. در صورتی که شما به دیابت حاملگی مبتلا شوید، پزشک به
دقت شما را تحت نظر می گیرد. شما به احتمال زیاد خواهید توانست با استفاده از
رژیم غذایی مناسب و یک برنامه ورزشی (و نیز استفاده از انسولین در صورت لزوم)،
سطح قند خون خود را کنترل کنید. در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشود، می
تواند پیامدهای جدی برای شما و فرزندانتان داشته باشد.
جداشدگی جفت: در این عارضه، جفت پیش از زایمان از دیواره رحم جدا می شود؛
که احتمال بروز این مشکل نیز در خانمهایی که بیش از یک فرزند در شکم دارند،
بیشتر است. این عارضه ممکن است در هر مقطعی در نیمه دوم حاملگی رخ دهد و ممکن
است موجب بروز مشکلات رشدی، زایمان زودرس، یا حتی مرده زایی شود.

سندرم انتقال خون بین جنین ها: این عارضه نیز یک مورد نادر ولی بسیار جدی
است که در دوقلوهای همسان رخ می دهد، هنگامی که خون از طریق جفت مشترک از یک
کودک به کودک دیگر انتقال پیدا می کند.

آیا من باید استراحت مطلق داشته باشم؟

پزشک ممکن است استراحت مطلق را برای شما تجویز کند، خصوصا اگر عوارضی همچون
زایمان زودرس در شما بروز کند. دلیل محکمی وجود ندارد که استراحت مطلق بتواند از
زایمان زودرس در خانمهایی که چندقلو حامله هستند جلوگیری کند، اما شواهدی وجود دارد
که نشان می دهد این کار می تواند وزن زمان تولد نوزادان را بهبود بخشد. در صورتی که
این کار توسط پزشک به شما توصیه شد، می توانید از او بخواهید که درباره مزایا و
معایب آن با شما صحبت کند.

همچنین، کارهایی را که می توانید انجام دهید و کارهایی را که نباید انجام دهید و
همچنین مدت زمان مربوط به این کارها را بپرسید. استراحت مطلق می تواند معانی مختلفی
داشته باشد: از کاهش میزان فعالیت تا استراحت دائمی در تختخواب و خارج نشدن از آن
به هیچوجه! حتی اگر دوران حاملگیِ شما با آرامش در حال طی شدن است، اکثر پزشکان و
ماماها توصیه می کنند که از اوایل سه ماهه سوم حاملگی، فعالیت بدنی خود را کاهش
داده و به خودتان سخت نگیرید.

فهرستی از سوالات را در زمینه استراحت مطلق آماده کنید تا در هنگام مراجعه به
پزشک، دقیقا بدانید که چه چیزی می خواهید بپرسید.

احتمال اینکه من یک یا چند تا از بچه ها را از دست بدهم چقدر است؟

در یک بارداری دوقلو، ممکن است یکی از نوزادها در اوائل حاملگی سقط شود در حالی
که مشکل خاصی برای نوزاد دوم پیش نیاید. این اتفاق برایِ حدود 20% از همه دوقلوها
می افتد. اگر سه قلو حامله باشید، به احتمال 40% یک یا تعداد بیشتری از نوزادان را
در نیمه اول حاملگی از دست خواهید داد.

در دورانی که سونوگرافی وجود نداشت، این سقط جنینها در اکثر موارد به نظر نمی
رسیدند. تنها نشانه این موارد هم خونریزی مهبلی بود و جنین یا جنین های باقیمانده
نیز معمول به صورت طبیعی رشد می کردند.

مرده زایی (از دست دادن یک بچه پس از بیست هفتگی) در خانمهایی که چندقلو حامله
هستند، اندکی شایعتر است؛ اما به هر حال، این عارضه نادر است. مرده زایی تنها در 1
تا 2 درصد از دوقلوها و سه قلوها مشاهده می شود، که این مقدار در خانمهایی که تنها
یک کودک در شکم دارند در حدود 0.5 درصد است.

برخی از کودکان در انتهای دوران بارداری می میرند و زایمان آنها همراه با کودکی
که زنده مانده است، انجام می شود. در مواردی نادر، هنگامی که یکی از دوقلوها مرده
است، جنین مرده می تواند چندین هفته پیش از کودک زنده از رحم خارج شود.

اگر دوقلوهای همسان در شکم داشته باشید که از یک جفت به صورت مشترک استفاده می
کنند، از دست دادن یکی از آنها پس از هفته بیستم می تواند برای کودک دیگر نیز بسیار
خطرناک باشد. در صورتی که کودکانی که در شکم دارید از جفت مشترک استفاده نمی کنند،
کودک باقیمانده به احتمال زیاد به صورت طبیعی رشد خواهد کرد.

در هر حالت، پزشک شما به احتمال زیاد نظارت دائمی بر وضعیت سلامت شما و جنین ها
خواهد داشت. اگر کودک باقیمانده با مشکل جدی مواجه نباشد، معمولا دلیلی برای القای
زایمان بطور پیش از موعد وجود ندارد.

من برای کاهش احتمال بروز مشکلات مختلف، چه کار می توانم بکنم؟

هر چند بسیاری از عوارض مربوط به حاملگی دوقلوها ربط چندانی به رفتار و سبک
زندگی شما ندارند، اما اگر دوقلو حامله بودن شما در همان اوائل مشخص و تائید شود،
پزشک یا مامای شما زمان بیشتری برای شناسایی و درمان عوارضی که ممکن است رخ دهند در
اختیار خواهد داشت.

سعی کنید اطلاعات بیشتری در مورد شایعترین عوارض و خطرات مربوط به حاملگی
دوقلوها به دست آورید، اما لازم نیست دائما به مشکلاتی که فقط "ممکن است" رخ دهند
فکر کنید. نشانه های زایمان زودرس را بشناسید. اطمینان حاصل کنید که مواد غذایی و
همینطور مایعات و آب کافی مصرف می کنید. نهایتا، در همه نوبتهای معاینات و
مراقبتهای دوران حاملگی به دیدار پزشک بروید و اطمینان حاصل کنید که دستورات و
راهنماییهای پزشک خود را به دقت رعایت می کنید.

بارداری دوقلو یا چندقلویی: عوارض احتمالی ،

اگر من چندقلو حامله باشم، آیا باید حتما سزارین کنم؟

الزاما خیر. اینکه آیا شما می توانید برای فرزندان خود از زایمان طبیعی استفاده
کنید یا خیر، تا حد زیادی به نحوه قرار گرفتن آنها در رحم شما بستگی دارد.

اکثر متخصصان، تا زمانی که شرایط زیر برقرار باشد، استفاده از زایمانِ طبیعی را
توصیه می کنند:

سر بچه ها به سمت پایین قرار گرفته باشد (در حدود 40% از دوقلوها، این حالت
رُخ می دهد).
نه شما و نه نوزادها، هیچ کدام با مشکلی مواجه نباشید که استفاده از سزارین
را ضروری کند.
هنگام زایمان، سن بارداری شما حداقل 33 هفته باشد.
دوقلوهای شما، هر کدام یک و نیم کیلوگرم یا بیشتر وزن داشته و هر دو با
سرعت مشابهی رشد کرده باشند.

از سوی دیگر، اگر سر اولین کودک از دوقلوها (یعنی کودکی که در مسیر زایمان،
پایین تر قرار دارد) به سمت پایین نباشد، یا اگر دوقلوها از یک کیسه آمنیوتیک مشترک
استفاده می کنند، یا اگر شما بیش از 2 جنین دارید، می توانید برای یک عمل سزارین
برنامه ریزی شده، آماده شوید.

در صورتی که سر اولین کودک از دوقلوها به سمت پایین باشد، اما سر کودکِ دوم به
سمت پایین نباشد، توافق کلی در مورد روش مناسب وجود ندارد. برخی از متخصصان بر این
باورند که امتحان کردن روش زایمان طبیعی می تواند یک انتخاب منطقی باشد؛ در حالی که
برخی دیگر از متخصصان اظهار می کنند که جراحی سزارین برنامه ریزی شده در این حالت،
بهترین روش ممکن است.

نهایتا، شما باید بدانید که حتی اگر نوزاد اول را با موفقیت و به صورت طبیعی به
دنیا بیاورید، باز هم احتمال آن وجود دارد که برای زایمان نوزاد دوم به جراحیِ
سزارین نیاز پیدا کنید. این اتفاق در 10% از موارد می افتد و حتی هنگامی که سر
نوزاد اول به طرف پایین قرار دارد، احتمال بروز این اتفاق بیشتر است. در واقع، در
یک مطالعه مشخص شد که در بارداری دوقلوها که سر کودک اول به سمت پایین قرار داشت
ولی سر کودک دوم به طرف پایین نبود، تقریبا در 1 مورد از هر 4 مورد (یعنی 25%
موارد) برای زایمان کودک دوم نیاز به سزارین بود.

با فرض اینکه من بتوانم زایمان طبیعی را امتحان کنم، زایمان من چقدر با حاملگی
معمولی (یک قلوها) متفاوت خواهد بود؟

برای شما (در مقایسه با زنانی که تنها یک کودک را حمل می کنند)، احتمال بروز
عوارض مختلف در هنگام زایمان و تولد نوزادان بیشتر است؛ بنابراین باید حتما به گونه
ای برنامه ریزی کنید که زایمان شما در بیمارستان صورت گیرد.

عوارض احتمالی عبارتند از بیرون زدگی بند ناف در هنگام پاره شدن کیسه آب،
جداشدگی جفت (خصوصا بعد از تولد اولین نوزاد از دوقلوها)، و خونریزی پس از زایمان
هم در سزارین و هم در زایمان طبیعی. به همین دلیل، رعایت برخی احتیاطها و
پیشگیریها، ضروری است.

اولا، شما باید پزشک متخصص زنان و زایمانی را انتخاب کنید که در زایمان دوقلوها،
مهارت داشته باشد. این دکتر باید در بیمارستانی کار کند که کادر پزشکی مناسب فورا
هنگام زایمان شما حضور یابند. همچنین در محل پرستاری از کودکان در بیمارستان، باید
امکانات نگهداری از کودکان نارس فراهم باشد، زیرا برخی از دوقلوها کمی زود به دنیا
می آیند.

در بدو ورود به بیمارستان، سونوگرافی انجام می شود تا وضعیت نوزادان را در رحم
شما مشخص کند. همچنین برای شما آنژیوکت (سوزن مخصوصی برای تزریق مایعات و داروها به
داخل ورید) نصب می کنند و در طول زایمان هر یک از بچه ها نیز ارزیابی سلامت جنین
بطور پیوسته انجام می گیرد.

در صورتی که بخواهید از داروهای ضد درد برای زایمان خود استفاده کنید، استفاده
از بیهوشی موضعی اپیدورال (Epidural) می تواند بهترین انتخاب باشد. همچنین بیهوشی
موضعی اپیدورال می تواند در ادامه زایمان نیز به عنوان مسکن کمکی (در صورتی که پزشک
پس از زایمان نوزاد اول بخواهد دست خود را درون رحم شما ببرد تا وضعیت قرار گرفتن
نوزاد دوم را تغییر دهد؛ یا اینکه برای نوزاد دوم، به جراحی سزارین فوری نیاز داشته
باشید)، مورد استفاده قرار گیرد.

وقتی زمان زایمان فرا می رسد، زایمان شما باید در یک اتاق مجهز به تجهیزات جراحی
(و نه در یک اتاق زایمان معمولی) انجام گیرد. تیم پزشکی شما ممکن است شامل یک یا دو
متخصص زنان، یک ماما (در صورتی که در طول دوران حاملگی، تحت نظر ماما بوده اید)، یک
متخصص بیهوشی (در مواردی که شما باید تحت جراحی سزارین قرار بگیرید، حداقل دو
پرستار (به همراه پرستارهای کمکی در حالت آماده باش)، و دو متخصص اطفال (برای هر یک
از نوزادان، یک متخصص اطفال)، و در صورت امکان همسر یا کمک زایمان شما باشد.

پس از اینکه اولین نوزاد به دنیا آمد، پزشک شما، وضعیت قرار گرفتن و همچنین
اندازه کودک دوم را از روی شکم یا از داخل رحم (و یا با استفاده از سونوگرافی)
ارزیابی می کند.

آنچه پس از این رخ می دهد، به وضعیت نوزاد دوم بستگی دارد. در صورتی که سر نوزاد
دوم در نزدیکی دهانه رحم قرار داشته و به اندازه کافی در مجرای واژن پایین آمده
باشد، پزشک شما، کیسه آمنیوتیک را پاره کرده و ضربان قلب نوزاد را تحت نظر می گیرد.

انقباضات زایمان معمولا اندکی پس از زایمان نوزاد اول، شروع می شوند (در صورتی
که این اتفاق رخ ندهد، ممکن است دارویی به شما تزریق شود که موجب انقباض عضلات رحم
و در نتیجه القای زایمان می شود) و شما نوزاد دوم را به همان مقداری که نوزاد اول
را به سمت بیرون رانده بودید، هل خواهید داد؛ هرچند این بار ممکن است برای این کار،
به تلاش کمتری از سوی شما نیاز باشد.

نوزاد دوم ممکن است تنها چند دقیقه پس از نوزاد اول به دنیا بیاید، یا اینکه
فاصله بین آنها ممکن است تا نیم ساعت یا بیشتر نیز طول بکشد. در صورتی که ضربان قلب
کودک در حالت طبیعی باقی نماند یا عوارض دیگری در طول این مدت رخ دهند، زایمان
نوزاد دوم بدون معطلی به صورت سزارین انجام خواهد گرفت.

اگر سر کودک دوم به سمت پایین نباشد، اما کپلهای او تا محوط لگنی شما پایین آمده
باشند، به این حالت "بریچ" گفته می شود و پزشک شما ممکن است برای تولد او جراحی
سزارین را انجام دهد.

در صورتی که نه سر و نه کپلهای نوزاد در نزدیکی دهانه رحم شما قرار نداشته باشند
(که حتی اگر قبل از زایمان نوزاد اول، سر نوزاد دوم به سمت پایین قرار داشته باشد،
ممکن است پس از تولد اولی، وضعیت نوزاد دوم در درون رحم تغییر کرده و به این حالت
در بیاید)، پزشک شما ممکن است تکنیک "تغییر دادنِ وضعیتِ قرار گرفتنِ نوزاد در
داخلِ رحم" یا internal podalic version را مورد استفاده قرار دهد. این روش، شامل
وارد کردن دست در داخل رحم، گرفتن پای نوزاد و ابتدا در آوردن پاهای کودک از داخل
شکم می شود و نیاز به تبحر زیادی دارد و البته همیشه موفقیت آمیز نیست و ممکن است
با خطراتی همراه باشد. در برخی موارد، استفاده از روش سزارین برای به دنیا آوردن
کودک دوم، ضروری خواهد بود.

عمل سزارین چگونه خواهد بود؟

در صورتی که شما برایِ زایمانِ دوقلو یا چندقلوها از سزارین استفاده کنید، عمل
شما تا حدودی مشابه با سایر عملهای سزارین خواهد بود، اما چند تفاوت نیز خواهد
داشت. یکی از تفاوتها این است که پرسنل پزشکی بیشتری در اتاق زایمان شما حضور
خواهند داشت. به طور معمول، دو متخصص زنان و زایمان، یک متخصص بیهوشی و دو پرستار
در اتاق خواهند بود تا در طول عمل مراقب شما باشند، اما ممکن است برای هر یک از
کودکان، یک متخصص اطفال و یک پرستار نیز به صورت اختصاصی در اتاق زایمان حاضر شوند.
(به عنوان مثال اگر شما سه قلو حامله باشید، ممکن است تا 11 نفر در اتاق عمل حضور
یابند).

همچنین برای هر یک از نوزادها، یک محفظه یا دستگاه گرم کننده نوزاد در اتاق عمل
موجود بوده و تجهیزات احیا نیز مهیا می شوند. بسته به اندازه و محل قرار گرفتن
نوزادها، ممکن است شما به برش بزرگتری در سزارین نیاز داشته باشد.

دوران بهبود و نقاهت من پس از زایمان، چگونه خواهد بود؟

این مورد به این بستگی دارد که شما از زایمان طبیعی یا سزارین استفاده کرده
باشید؛ همچنین به وجود یا عدم وجود عوارض دیگر (مانند خونریزی پس از زایمان) نیز
بستگی دارد. در صورتی که همه چیز به خوبی پیش برود، شما می توانید حداکثر ظرف دو
روز پس از زایمان طبیعی و ظرف چهار روز پس از سزارین، از بیمارستان مرخص شوید.

همه خانمهایی که به تازگی کودکی را به دنیا می آورند، تا حد زیادی از کمکهای
آشنایان یا دوستان برای نگهداری از نوزاد خود بهره می برند؛ اما اگر شما باید از
نوزادان دوقلو یا چندقلو نگهداری کنید، زحمت بیشتری را متحمل خواهید شد. پس سعی
کنید تا جایی که می توانید از افراد دیگری که می توانند در منزل به شما کمک کنند،
بهره بگیرید.

برخی از نوزادان را نمی توان به سرعت به منزل منتقل کرد. از آنجا که احتمال بروز
عوارض در چندقلوها بیشتر است، خصوصا در مواردی که نوزادها زودتر از موعد طبیعی یا
با اندازه یا وزن کمتر از مقدار نرمال به دنیا می آیند، احتمال بستری شدن آنها در
بخش "مراقبتهای ویژه نوزادان" یا NICU وجود دارد. این کار برای تقریبا یک چهارم از
دوقلوها، سه چهارم از سه قلوها و تقریبا همه چند قلوها با تعداد بیشتر از سه نوزاد،
ضروری خواهد بود.

اگر می خواهید خودتان به نوزادها شیر بدهید، این کار را خیلی زود شروع کرده و تا
زمانی که در بیمارستان هستید، از پرسنل آن برای این کار راهنمایی بخواهید. اگر در
زمینه شیردهی به دوقلوها مشکل یا سوالی داشته باشید می توانید با انجمن ترویج و
تغذیه با شیر مادر نیز ارتباط بگیرید و از راهنمائی های متخصصین آن استفاده کنید.

در صورتی که نوزادان شما در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بوده و هنوز آمادگی
تغذیه از راه دهان را ندارند، شما باید در این مدت، شیر خود را بدوشید. تا زمانی که
در بیمارستان هستید احتمالا پرسنل بیمارستان به شما آموزشهای لازم را خواهند داد و
زمانی که به خانه می روید می توانید یکی از انواع شیردوشها را تهیه کنید.

چندقلو ،