نفس کشیدن و نفس‌نفس زدن

هنگامی که عصبی، هیجان‌زده و ترسیده‌اید، تنفس شما سطحی و تند می‌شود.
شانه‌های شما تا گوش‌هایتان بالا می‌آید و عضلات گردن و شانه‌هایتان سفت و
محکم می‌شوند. اگر مضطرب شوید نفس‌نفس زدن را شروع می‌کنید: هوا را به
درون ریه‌های خود می‌مکید و با بازدم‌های کوتاه و سریع بیرون می‌دهید.
احساس سرگیجه به شما دست می‌دهد و احساس می‌کنید بر خودتان کنترل ندارید.
انگشتانتان سوزن سوزنی می‌شود و دهانتان بی‌حس می‌گردد.

هم? این موارد واکنش‌های یکسانی هستند که بدن انسان به موقعیت‌های
استرس‌زا یا ترسناک نشان می‌دهد. این موارد طبیعی هستند، اما بدن
نمی‌تواند برای مدت طولانی به این وضعیت ادامه دهد و به سرعت انرژی خود را
از دست می‌دهد. در زایمان هدف شما آن است که انرژی خود را تا حد امکان حفظ
کنید. همچنین می‌خواهید مقادیر زیادی اکسیژن را به نوزاد خود برسانید تا
به او کمک کنید که بتواند فشار و استرس تولد را تحمل کند. تنفس در حال ترس
و اضطراب به شکل نفس نفس زدن، میزان اکسیژن قابل جذب را به شدت کاهش
می‌دهد، حال آنکه در طی زایمان شما و نوزادتان به شدت به اکسیژن نیاز
دارید.

الگوهای تنفس برای زایمان

اکنون چشمان خود را برای یک لحظه بسته و بر تنفس خود تمرکز کنید.

دقت کنید که تنفس‌تان چقدر منظم است. هوا را به درون ریه‌های خود
می‌کشید، سپس یک توقف کوتاه دارید تا اینکه نهایتاً بازدم را بیرون بدهید.
طول مدت و عمق دم‌های شما با بازدم‌هایتان یکسان است. پس از هر بازدم یک
توقف کوتاه دیگر دارید تا اینکه ریه‌های شما دَم بعدی را به درون خود
بکشند.

در زایمان می‌خواهید و باید تنفس خود را منظم نگه دارید. اجازه ندهید
"دَم" از "بازدم" طولانی‌تر شود. اگر هم مدت زمان دم و بازدم متفاوت
باشند، بازدم باید طولانی‌تر از دَم باشد. هنگامی که انقباض‌های بسیار
شدید دارید تنفس شما ناچار سطحی‌تر می‌شود. این مسئله تا زمانی که تنفس
شما آنقدر سریع نشود که به شکل نفس‌نفس زدن مضطربانه درآید ایرادی ندارد.

تکنیک‌های ساد? تنفس

• به واژ? "Relax" به معنای آرامش دقت کنید. این واژه دو بخش
  دارد: "Re" و "Lax". اکنون این تمرین را امتحان کنید: هنگام دَم بخش "Re"
  را در ذهن خود مرور کنید؛ و هنگام بازدم بخش "Lax" را به ذهن بیاورید.
  اجازه ندهید ذهن شما تکرار واژ? "ریلکس" را بطور منظم با دم و بازدم
  فراموش کند. هنگام بازدم سعی کنید هم? تنش‌های بدنتان را خارج کنید. بر
  عضله‌هایی تمرکز کنید که می‌دانید همواره در زمانی که دچار استرس می‌شوید
  محکم و سفت می‌شوند. به خاطر داشته باشید: در هر بازدم واژ? "lax" را در
  ذهن خود تکرار کنید. شما باید مراقب بازدم‌های خود باشید؛ "دَم" خودبخود
  تنظیم می‌شود!
• یا می‌توانید نفس کشیدن شمرده را امتحان
  کنید. هنگامی که دَم را به درون ریه‌های خود فرو می‌برید آرام تا سه یا
  چهار (یا هر عددی که به نظرتان می‌رسد برای شما مناسب است) بشمارید؛ و
  هنگامی که بازدم را بیرون می‌دهید باز هم تا سه یا چهار بشمارید. البته
  ممکن است به این نتیجه برسید که بهتر است در زمان "دَم" تا سه و در زمان
  "بازدم" تا چهار بشمارید.
• سعی کنید "دَم" را از بینی فرو
  دهید و "بازدم" را از دهان بیرون کنید. هنگامی که بازدم را بیرون می‌دهید
  دهان خود را بسیار نرم بگیرید. به خاطر داشته باشید: "دم" از طریق بینی و
  "بازدم" از طریق دهان. همچنین بسیاری از خانم‌ها احساس می‌کنند که بهتر
  است بازدم را صدادار بیرون بدهند: با "اوه‌ه‌ه‌ه" یا "آه‌ه‌ه‌ه". ما بین
  انقباض‌ها کمی آب مزمزه کنید تا دهان شما را مرطوب نگه دارد.

پشتیبانی و کمک به تنفس

هنگامی که انقباض‌های دردناک دارید خسته شده‌اید و احساس می‌کنید که
زایمان پایان ندارد منظم نگه داشتن تنقس‌تان و حفظ آرامش در هر بار بازدم
بسیار دشوار خواهد بود. در اینجاست که کمک و پشتیبانی "همراه شما" برای
تنفس‌تان ضروری است. او می‌تواند همراه شما نفس بکشد تا تنفس شما را به
صورت ثابت و یکنواخت نگه دارد. شما باید تماس چشمی با یکدیگر داشته باشید
و در چشمان هم نگاه کنید؛ و او باید دستان شما را بگیرد یا دستانش را روی
شانه‌های شما قرار داده و به آرامی به طرف شانه‌های شما خم شود. آنگاه
هنگامی که او هوا را از بینی خود به ریه‌هایش وارد می‌کند و سپس بازدم را
به آرامی بر صورت شما می‌دمد، شما نیز می‌توانید از الگوی تنفس او پیروی
کنید. این کار را در دوران بارداری با یکدیگر تمرین کنید. این کار در آغاز
کمی عجیب خواهد بود و ممکن است هر دوی شما احساس خجالت داشته باشید، به
خنده بیافتید یا با هم هماهنگ نشوید. با این حال هنگامی که در حال زایمان
قرار گرفته‌اید و گمان می‌کنید دیگر نمی‌توانید ادامه دهید نفس کشیدن
مشترک با همسرتان می‌تواند یک گزین? عالی باشد.

نفس کشیدن و فشار دادن و بیرون راندن کودک

در مرحل? دوم زایمان در حال فشار دادن به کودک هستید تا او را به دنیا
پرتاب کنید! بسیاری از خانم‌ها می‌خواهند که در زمان فشار دادن کودک نفس
خود را حبس کنند. این کار ایرادی ندارد البته فقط تا زمانی که به سمت وسط
دو پای خود فشار بدهید نه اینکه نفس خود را حبس کرده و به سمت ته حلق خود
فشار بیاورید!

شاید بهتر باشد هنگامی که احساس می‌کنید انقباض بعدی در حال آغاز است
یک نفس عمیق بکشید و سپس در حالی که کودک را فشار می‌دهید نفس خود را به
آرامی بیرون بدهید یا بدمید. این کار از آسیب رسیدن به حلق شما جلوگیری
می‌کند، تضمین می‌کند که نفس کشیدن شما به درستی و سلامت انجام می‌شود و
منجر به فشاری موثر و مفید به کودک خواهد شد. اگر از اپیدورال استفاده
کرده‌اید و متوجه نمی‌شوید که چه زمانی باید کودک را فشار بدهید هنگامی که
ماما به شما می‌گوید یک انقباض در حال شروع شدن است یک نفس عمیق بکشید و
سپس در حالی که نفس خود را بیرون می‌دهید ذهن خود را روی کودک متمرکز کرده
و فشار بدهید.

گاهی اوقات به خانم‌ها گفته می‌شود که نفس خود را حبس کرده و تا حداکثر
زمانی که ممکن است فشار بدهند. این اید? خوبی نیست. با این کار خود و
کودکتان را از اکسیژن محروم می‌کنید و انرژی‌تان را هم به سرعت از دست
می‌دهید. در هر انقباض هر چند بار که احساس می‌کنید مناسب است کودک خود را
فشار دهید. معمولا چهار یا پنج بار فشار دادن در هر انقباض مناسب است.

نفس کشیدن و فشار ندادن

گاهی اوقات خانم‌ها پیش از آنکه گردن رحم کاملاً متسع شده باشد، احساس
می‌کنند باید بر کودک فشار وارد کنند. در این حالت ماما از شما خواهد
خواست که کودک را فشار ندهید تا گردن رحم زمان کافی برای متسع شدن به دست
بیاورد. این کار فوق‌العاده دشوار خواهد بود! می‌توانید روی چهار دست و پا
زانو بزنید کفل و واژن خود را در هوا بگیرید و صورت خود را روی زمین
بگذارید؛ در این صورت راحت‌تر می‌توانید از فشار وارد آوردن به کودک
خودداری کنید. هنگامی که یک انقباض آغاز می‌شود چهار نفس کوتاه بکشید، یک
دم سریع را به سینه فرو ببرید، چهار نفس کوتاه دیگر بکشید و همین‌طور
ادامه دهید. همچنین می‌توانید در حالی که نفس‌های کوتاه را فرو برده و
بیرون می‌آورید جمل? "من نباید فشار بدهم" را در ذهن خود تکرار نمایید.
مابین انقباض‌ها به طور طبیعی نفس بکشید.

مزایای تمدد اعصاب در حین زایمان

برخی از کاربردهایی را که تکنیک های ریلکسیشن در زندگی روزمره دارد، در زایمان هم از خود نشان می‌دهند:

• آرامش از خسته و فرسوده شدن ماهیچه‌های شما خصوصاً ماهیچ? بزرگ رحم جلوگیری می‌کند.
• به شما کمک می‌کند تا بهتر با استرس‌های زایمان کنار بیایید و لذت بیشتری از این تجربه ببرید.
• به
  شما کمک می‌کند تا انرژی خود را ذخیره کنید تا احتمال نیاز به استفاده از
  دارو یا سایر مداخله‌های پزشکی جهت تقویت انقباض‌ها در به دنیا آوردن کودک
  کمتر شود.
• به شما کمک می‌کند تا ارتباطّ موثرتری با پرستاران خود برقرار کرده و آنچه آنها به شما می‌گویند را متوجه شوید.

و مورد دیگری که به انداز? موارد فوق اهمیت دارد این است که:

• تمدد اعصاب حتی به کودک شما کمک می‌کند تا بهتر از پس
  زایمان برآید. اگر در حالت آرامش قرار داشته باشید هورمون‌های استرس از
  خون شما به خون او منتقل نشده و موجب افزایش ضربان قلب او نمی‌شوند.
  همچنین ریلکس ماندن بدین معناست که عمیق‌تر نفس می‌کشید که در نتیجه
  اکسیژن بیشتری به کودک شما می‌رسد.

آیا واقعاً می‌توان در زمان زایمان آرام و راحت بود؟

قطعاً این کار ساده نخواهد بود! اما چند تکنیک ساده می‌توانند به شما
کمک کنند تا موفق شوید، خصوصاً اگر حمایت و کمک عاشقان? همسر یا همراه خود
را در زمان زایمان داشته باشید. مکرراً نشان داده شده که پشتیبانی مناسب
از مادر در زمان زایمان در بین سایر عوامل، مهمترین عاملی است که به
تنهایی می‌تواند تجربه‌ای مثبت از زایمان را برای مادر به جای گذاشته و
نتایجی مثبت را نیز برای نوزاد به ارمغان آورد.

ممکن است ریلکس شدن در هنگام انقباض‌ها را بسیار دشوار بیابید، اما به
خاطر داشته باشید که اکثر خانم‌ها در فاصل? بین انقباض‌ها هیچ‌گونه درد و
ناراحتی احساس نمی‌کنند. در نتیجه فاصل? بین انقباض‌ها می‌تواند زمانی
ایده‌آل برای شما باشد تا بدن خود را چک کنید، خصوصاً اندام‌هایی را که
می‌دانید سفت و منقبض شده‌اند و آنها را شل و رها کنید. (قسمت "بدن خود را
بشناسید" که در ادامه همین مقاله آمده است، با دقت مطالعه نمائید) همراه
شما می‌تواند با ماساژ دادن، دلگرمی دادن و تشویق کردن به شما کمک کند.
تمرکز بر نفس کشیدن هم در طول انقباض‌ها و هم مابین آنها نیز می‌تواند به
شما کمک کند. برخی از خانم‌ها زایمان در آب را بسیار آرامش بخش ‌تر از
زایمان عادی یافته‌اند، پس می‌توانید دربار? امکان "زایمان در آب" با ماما
یا پزشک خود صحبت کنید.

محیط مناسب را انتخاب کنید

اولین گام در جهت تمدد اعصاب این است که محیط مناسب را برای زایمان خود
فراهم آورید، و این بدان معنی است که دقیقاً در مورد جایی که می‌خواهید
نوزادتان متولد شود فکر کنید. دلیل علمی و قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که
گمان کنیم ایمن‌ترین محل برای تولد هر نوزادی در بیمارستان و تحت مراقبت و
نظر یک مشاور است. در واقع برخی شواهد علمی وجود دارند که نشان می‌دهند
اگر محیط زایمان از لحاظ فنی در سطح بسیار پیشرفته نباشد احتمال استفاده
از مداخله‌های پزشکی یا دارو کمتر شده و احتمال اینکه مادر و نوزاد با
سلامت کامل فیزیکی و روحی از مرحل? زایمان عبور کنند بیشتر می‌شود. پس
می‌توانید به این مطلب فکر کنید که آیا بیمارستان برای شما یک گزین? مناسب
است یا اینکه می‌خواهید نوزاد خود را در زایشگاه محلی و یا بیمارستان
معمولی به دنیا بیاورید.

اگر می‌خواهید یا باید در بیمارستان زایمان کنید، سعی کنید اتاق زایمان
را تا حد امکان راحت و دلپذیر نمایید. در مورد اطاق خصوصی با پزشک یا
مامای خود صحبت کنید و اگر این امکان وجود دارد اجازه بگیرید تا قبلا یک
نمونه از اطاقهای مخصوص زایمان را در بیمارستان ببینید. ممکن است دوست
داشته باشید لوازم شخصی مانند چند بالش اضافی، دستگاهی برای پخش موزیک
آرامش بخش و دلخواه یا سایر وسایلی را که با آن تمرین کرده اید مانند
توپ‌های زایمان و غیره را با خود به بیمارستان ببرید. در مورد این امکان
هم بهتر است از قبل سوال کنید.

تا زمانی که امکان دارد لباس‌های خودتان را بپوشید، یک تاپ گشاد با
شلوار کش‌دار مخصوص دویدن یا یک پیراهن گشاد و بلند می‌تواند مناسب باشد.
SHAPE \* MERGEFORMAT

یکی از متخصصان مطرح زایمان معتقد است خانم‌ها باید در محیطی کودکان
خود را به دنیا بیاورند که مشابه با همان محیطی باشد که کودک را حامله
شده‌اند؛ یعنی محیطی با نور کم، دنج، راحت و خصوصی. بهتر است در این باره
هم فکر کنید!

بدن خود را بشناسید

در دوران بارداری هرگاه دچار استرس می‌شوید، چند لحظه صبر کرده و بررسی
کنید کدام یک از اندام‌های شما سفت و منقبض شده‌اند. آیا هنگام نگرانی اخم
می‌کنید؟ دندان‌های خود را به هم می‌سایید؟ یا شکم‌ درد می‌گیرید؟ آیا
گردن و شانه‌های شما منقبض و دردناک می‌شوند؟ اینها همگی نشان? آن هستند
که ماهیچه‌های شما در وضعیت تنش و فشار قرار دارند که منجر به دردناک و
خسته شدن آنها خواهد شد.

یک نفس عمیق بکشید و همین طور که بازدم را بیرون می‌دهید اجازه دهید
این عضله‌ها آرام شوند تا به جای سفتی و انقباض، شُل و نرم بشوند. این
تمرین را مرتب تکرار کنید: نه تنها زمانی که تنش و فشار و استرس را احساس
می‌کنید بلکه پیش از موقعیت‌هایی که می‌دانید استرس ایجاد می‌کنند نیز از
این تکنیک استفاده نمایید. بدین صورت هنگامی که زمان زایمان فرا می‌رسد
شما به طور اتوماتیک می‌توانید اندام‌های تحت فشار و تنش در بدن خود را
شناسایی کرده و آنها را ریلکس کنید. این کار می‌تواند تأثیرات شگفت‌انگیزی
نیز بر فشار خون شما داشته باشد.

در زمان زایمان در ابتدای هر انقباض یک نفس عمیق بکشید و هنگامی که
بازدم خود را بیرون می‌دهید سعی کنید ریلکس کنید. سپس بر یک کلمه یا عبارت
تمرکز کنید که می‌تواند راهی برای پرت کردن حواس شما باشد. عبارت "نو-
زاد" یا نامی را که برای او انتخاب کرد اید، را زیر لب و در هنگام تنفس
زمزمه کنید. یا عبارت "ری- لکس" را مرتب تکرار نمایید. سعی کنید حرکت
نوزاد به سمت لگن خود را تصور کنید. تفکرات مثبت را به طرف او بفرستید، به
او منتقل کنید که دوستش دارید و اینجا هستید که به او کمک کنید.

با اطراف خود به وضوح ارتباط برقرار کنید

شما قادر به تمدد اعصاب نخواهید بود اگر:

• ندانید چه اتفاقی دارد برای شما می‌افتد.
• ندانید پرستاران، ماماها و پزشکان چه کار می‌کنند.
• احساس کنید حرف‌هایی رد و بدل می‌شود که شما در جریان آن نیستید.
• اگر در مورد برخی از جنبه‌های زایمان خود اطمینان ندارید.
• اگر از پیش آمدن مشکلی برای سلامتی خود یا نوزادتان می‌ترسید.

از مامای خود بخواهید که برایتان توضیح دهد چه اتفاقی دارد می‌افتد. از
او بپرسید که آیا فکر می‌کند نوزاد شما سالم است یا خیر. همین که از او
بشنوید همه چیز روبراه است قادر خواهید بود آرام شوید. اطمینان حاصل کنید
که همراه شما در هنگام زایمان می‌داند یکی از مهم‌ترین نقش‌های او این است
که شما را در جریان اتفاقاتی که می‌افتد قرار دهد.

می توانید یک برنامه دلخواه برای زایمان تان آماده کنید و هنگامی که
برای زایمان می‌روید آن را به مامای خود نشان بدهید. از او بخواهید به شما
کمک کند تا بهترین زایمان ممکن برای شما تدارک دیده شود. اگر او در هنگام
زایمان به هر دلیلی حاضر نبود اطمینان حاصل کنید که همراه شما طرح زایمان
را به مامای بعدی که از شما مراقبت می‌کند نشان می‌دهد و پشتیبانی او را
نیز به دست آورید.

چه زمانی و چگونه می توانم بفهمم که آیا بیش از یک جنین در شکم دارم؟

چند دهه پیش، اکثر خانمهایی که چندقلو حامله بودند تا زمان زایمان از این مطلب
اطلاع پیدا نمی کردند. اما امروزه دیگر چنین غافلگیری هایی به ندرت پیش می آیند.
این خانمها به طور معمول در آزمایش سونوگرافی که اغلب در سه ماهه اول حاملگی انجام
می شود، از اینکه دو یا چندقلو حامله هستند، مطلع می شوند.

در صورتی که اندازه شکم شما بیش از حد معمول بزرگ شده باشد، پزشک به شما توصیه
می کند که یک آزمایش سونوگرافی در سه ماهه اول حاملگی بدهید. البته به احتمال زیاد،
شما یا پزشکتان در تعیین تاریخ دقیق آبستن شدن، اشتباه کرده اید. آزمایش سونوگرافی
مشخص خواهد کرد که چقدر از زمان آبستنی شما می گذرد و آیا بزرگی اندازه شکم شما
بواسطه چندقلو حامله بودن است یا خیر.

اگر شما با استفاده از روشهای درمان ناباروری مانند استفاده از داروی کلومید
(clomid)، گنادوتروپین، یا باروری آزمایشگاهی (IVF) حامله شده اید، احتمالا در هشت
هفته اول از آزمایش سونوگرافی استفاده خواهید کرد تا مشخص شود که چند جنین در رحم
شما کاشته شده اند. آزمایش سونوگرافی (خصوصا پس از هفته های ششم تا هشتم)، تقریبا
به صورت قطعی می تواند مشخص کند که آیا بیشتر از یک جنین در رحم شما در حال رشد است
یا خیر. با این حال، هر چه تعداد جنینها بیشتر باشد، احتمال اینکه یکی از آنها در
آزمایش سونوگرافی مخفی بماند افزایش می یابد.

دوقلوها چگونه همسان یا غیر همسان می شوند؟

دوقلوهای غیر همسان در اثر آزاد شدن دو تخمک و بارور شدن همزمان آنها ایجاد می
شوند. این دوقلوها را به عنوان دو تخمکی یا دی زیگوتیک (DZ) نیز می شناسند.
دوقلوهای همسان از یک تخمک که بارور شده و سپس تقسیم می شود پدید می آیند و به همین
دلیل به عنوان یک تخمکی یا مونوزیگوتیک (MZ) نیز شناخته می شوند.

به هر حال، از آنجا که دوقلوهای همسان از یک تخمک به بار می آیند، DNA یکسانی
دارند؛ اما با این که به آنها دوقلوهای همسان گفته می شود، دقیقا مشابه با یکدیگر
نیستند. هرچند ژنهای آنها یکسان هستند، اما ممکن است برخی ویژگیهای آنها نیز متفاوت
باشد که در نتیجه والدین می توانند بین آنها تمایز گذاشته و آنها را از یکدیگر
تشخیص دهند. این تفاوتها ممکن است بواسطه اثرات محیطی، یا در درون رحم و یا در خارج
از رحم باشد. همچنین، برخی ژنهای خاص ممکن است نهایتا به شکلهای متفاوتی در این
دوقلوها بروز پیدا کنند.

چه زمانی و چگونه می توانم بفهمم که آیا دوقلوهای من همسان یا غیر همسان هستند ؟

از لحاظ تئوریک، آزمایشهای دوران حاملگی مانند CVS و آمنیوسنتز می توانند این
مورد را به صورت دقیق مشخص نمایند. اما انجام این آزمایشها در چندقلوها می تواند پر
دردسر بوده یا نتایج چندان دقیقی به دست ندهد و شما ممکن است نتوانید از DNA همه
جنینها نمونه برداری کنید.

اگر شما نتوانید یا نخواهید از این آزمایشها استفاده کنید، آزمایش سونوگرافی در
اغلب موارد (بر حسب اینکه آیا آنها از یک جفت استفاده می کنند یا دو جفت؛ و اینکه
آیا همجنس هستند یا غیر همجنس) می تواند مشخص کند که آیا نوزادان شما همسان هستند
یا غیر همسان.

اگر یک متخصص حرفه ای، سونوگرافی واژینال را بین هفته های 9 تا 14 انجام دهد، می
تواند تقریبا 100% مشخص نماید که آیا نوزادان شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده
می کنند یا خیر. اگر این آزمایش در سه ماهه دوم انجام شود، میزان دقت آن به 90% افت
می کند، زیرا محیط داخل رحم تنگ تر شده و تشخیص جفت نیز دشوارتر می شود.

در صورتی که نوزدان شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده کنند، همسان هستند. در
صورتی که آنها از دو جفت استفاده کنند، ممکن است همسان یا غیر همسان باشند. همه
دوقلوهای غیر همسان و 20 تا 30 درصد از دوقلوهای همسان ، از جفت های مجزا استفاده
می کنند.

در 18 تا 20 هفتگی، در صورتی که هر دو جنین به صورتی در رحم قرار گرفته باشند که
تکنیسین بتواند اندامهای جنسی آنها را از طریق سونوگرافی ببیند، می توان جنسیت هر
دو کودک را مشخص نمود. در صورتی که آزمایش سونوگرافی به وضوح نشان دهد که شما یک
پسر و یک دختر دارید، در این حالت کودکان شما غیر همسان هستند. دوقلوهای همسان
تقریبا در همه موارد، جنسیت مشابه دارند.

در صورتی که در آزمایش سونوگرافی مشخص شود که دو جفت وجود دارد و کودکان از یک
جنس هستند، یا اینکه اگر نتیجه سونوگرافی واضح و دقیق نباشد، شما احتمالا باید تا
زمان تولد بچه ها برای پاسخ این سوال منتظر بمانید. پس از تولد، پزشک مشخص می کند
که آیا دوقلوها از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کرده اند یا خیر. از آنجا که
جفت های مجزا نیز در برخی موارد به هم چسبیده و به شکل یک جفت ظاهر می شوند، ممکن
است برای تعیین تعداد دقیق جفتها به آزمایش در آزمایشگاه مجهز نیاز باشد.

اگر بررسی و آزمایش جفتها نیز جواب سوال را مشخص نکند، شما می توانید از آزمایش
DNA استفاده کنید؛ اما باید یک تا دو هفته برای مشخص شدن نتیجه، منتظر بمانید.
همانگونه که در بالا ذکر شد، دوقلوهای همسان تقریبا در همه موارد DNA یکسانی دارند،
اما در دوقلوهای غیر همسان فقط 50% از DNA بین دو نوزاد مشابه و مشترک است.

هنگامی که نوزادها بیشتر رشد کنند، احتمالا با نگاه کردن به آنها نیز به آسانی
می توان مشخص کرد که آنها چه نوع دوقلویی هستند. اگر آنها آنقدر به هم شبیه باشند
که افراد دیگر نتوانند آنها را از هم تشخیص دهند، می توان گفت که مسلما همسان
هستند. اگر رنگ مو، رنگ چشم یا خصوصیات صورت آنها با هم تفاوت مشخصی داشته باشد،
بدین معناست که آنها غیر همسان هستند.

دانستن اینکه دوقلوها همسان یا غیر همسان هستند، چه اهمیتی دارد؟

این موضوع صرفا برای ارضای حس کنجکاوی نیست. دانستن این نکته، ممکن است به خاطر
برخی دلایل پزشکی نیز اهمیت داشته باشد.

یک مورد آن است که دوقلوهای همسان که از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کنند،
ممکن است در طول دوران حاملگی با یک خطر خاص در زمینه سلامتی خود مواجه باشند. حدود
15 درصد از این دوقلوها به سندرم انتقال خون بین دوقلوها در رحم (TTTS) مبتلا می
شوند؛ حالت خطرناکی که در آن، یکی از دوقلوها بخشی از مایعات خود را به دیگری می
دهد. دوقلویی که مایع را دریافت می کند، احتمالا سریعتر از دوقلوی دهنده، رشد خواهد
کرد.

در صورتی که این عارضه درمان نشود، معمولا برای هر دو جنین کشنده است. در صورتی
که دوقلوهای شما از یک جفت به صورت مشترک استفاده می کنند، پزشک شما، میزان وزن
اضافه کردن دو جنین را تحت نظر قرار داده و سایر نشانه های احتمالی TTTS را نیز
بررسی می کند. در صورتی که پزشک به بروز این عارضه مشکوک شود، درمان فوری ممکن است
جلوی عوارض احتمالی را گرفته و کودکان شما را سلامت نگه دارد.

حتی پس از اینکه کودکان شما رشد کردند، دانستن اینکه آیا همسان هستند یا غیر
همسان ، باز هم اهمیت دارد. به عنوان مثال، اگر دوقلوها همسان بوده و مشخص شود که
یکی از دوقلوها از یک بیماری ژنتیکی رنج می برد، دوقلوی دیگر نیز قطعا به همین
بیماری مبتلاست. اما در مورد دوقلوهای غیر همسان ، ممکن است یکی از آنها به یک
بیماری ژنتیکی مبتلا باشد ولی دیگری از این لحاظ سالم باشد.

یک دلیل دیگر هم برای دانستن همسان یا غیر همسان بودن دوقلوها وجود دارد: همه در
این باره از شما سوال خواهند پرسید (از دوستان و آشنایان، تا غریبه هایی که در
خیابان می بینید). دوقلوها برای مردم جذاب هستند، پس بهتر است در طول حاملگی و تا
چندین سال بعد، برای پاسخ دادن به سوالات مکرر آنها آماده باشید.

بارداری دوقلویی یا چندقلویی، چقدر شایع است؟

میزان شیوع این موارد در حال افزایش است و تعداد دو یا چندقلوها در دو دهه اخیر
افزایش قابل توجهی داشته است. عمدتا به این دلیل که زنان بیشتری از داروهای درمان
ناباروری یا روشهای کمکی بارداری (ART) استفاده می کنند تا بتوانند آبستن شوند. این
درمانها، تا حد زیادی احتمال دو یا چندقلو حامله شدن زنان را افزایش می دهند. هرچند
ممکن است شما فقط اخبار مربوط به چهارقلو، پنج قلو یا هفت قلوها را در راس تیترهای
خبری بینید، اما هنوز هم نزدیک به 95% از کل بارداریهای چند قلویی، دوقلوها هستند.

امروزه، از هر 32 زایمان، یکی از آنها دوقلو است. این آمار 65% بیشتر از آمار
سال 1980 است؛ بعلاوه آمار دوقلو حامله شدن در زنانی که از درمانها یا کمکهای پزشکی
برای حامله شدن استفاده نمی کنند هم دو برابر شده است (به یک مورد دوقلو در 89 مورد
زایمان رسیده است).

میزان افزایش سه قلو و چهارقلوها، حتی از این هم بیشتر است. بین سالهای 1980 تا
1998، تعداد سه قلوها (و بیشتر)، 400% افزایش یافت؛ اما با دقیق تر شدن روشهای
درمان ناباروری، این میزان در چند سال گذشته مجددا کاهش یافته است. در سال 2003، از
هر 535 مورد زایمان، یکی از آنها سه قلو، چهارقلو یا بیشتر بوده است.

حدودا یک سوم از دوقلوها، همسان یا مونوزیگوت هستند (یک تخمک بارور، به دوقسمت
تقسیم شده است). دو سوم از دوقلوها نیز غیر همسان یا دی زیگوت هستند (دو تخمک توسط
دو اسپرم متفاوت، بارور می شوند). احتمال اینکه یک زن صاحب دوقلوهای همسان شود، 1
در 250 تا 300 است. این مقدار در طول چند دهه اخیر ثابت مانده و به طور قابل ملاحظه
ای در سرتاسر جهان نیز ثابت است.احتمال اینکه دوقلوهای غیر همسان داشته باشید، به
میزان شایع بودن این مورد در فامیل شما بستگی دارد.

در صورتی که از روشهای درمان ناباروری استفاده کنم، احتمال اینکه دو یا چند قلو
حامله شوم چقدر است؟

هرچند این امر قطعی نیست، اما بهتر است خودتان را برای احتمال آن آماده کنید.
داروهای ناباروری، تخمدانها را تحریک می کنند؛ در نتیجه احتمال اینکه شما چندین
تخمک را به صورت همزمان آزاد کنید، بیشتر می شود. به طور متوسط، 20% از خانمهایی که
از گنادوتروپین استفاده می کنند، به بیشتر از یک جنین حامله می شوند. خانمهایی که
در حین استفاده از داروی کلومیفن حامله می شوند، 5 تا 12 درصد احتمال دارد که صاحب
دوقلو شوند.

اگر شما تحت درمان به روش IVF (لقاح مصنوعی یا باروری آزمایشگاهی) قرار گیرید،
احتمال اینکه به بیشتر از یک فرزند حامله شوید، 20% تا 40% است، که بستگی به تعداد
جنینهایی دارد که در رحم شما قرار داده می شوند. روشهای دیگر درمان ناباروری مانند
GIFT (انتقال اسپرم به لوله های رحمی) و ZIFT (انتقال تخم لقاح یافته به لوله های
رحمی) و همچنین روشهای جدیدتر مانند ICSI (تزریق اسپرم در داخل سیتوپلاسم تخمک) هم
احتمالا منجر به حاملگی به دوقلو یا چندقلوها می شوند.

روش IUI (تزریق اسپرم داخل رحم)، که در آن اسپرم توسط سرنگ به داخل رحم تزریق می
شود، تنها روش درمان ناباروری است که احتمال بروز حاملگی به دوقلو یا چندقلوها را
افزایش نمی دهد. اما اکثر خانمهایی که از روش IUI استفاده می کنند، همزمان از
داروهای درمان ناباروری نیز استفاده می کنند.

داروهای درمان ناباروری و سایر روشهای درمانی، اساسا احتمال حامله شدن به
دوقلوهای غیر همسان را افزایش می دهند که در آن دو تخمک توسط دو اسپرم متفاوت بارور
می شوند. اما اکنون شواهدی نیز وجود دارند که نشان می دهند در زنانی که از برخی
روشهای درمانی خاص استفاده می کنند، احتمال حامله شدن به دوقلوهای همسان نیز بیشتر
است.

چه عوامل دیگری بر احتمال بارداری دو یا چندقلویی تاثیر می گذارند؟

هرچند احتمال به وجود آمدن دوقلوهای همسان ثابت است، عوامل متعددی وجود دارند که
بر احتمال به وجود آمدن دوقلوهای غیر همسان اثر می گذارند:

• عوامل موروثی: وراثت نیز یک عامل مهم است. احتمال حامله شدن به دوقلوهای
  غیر همسان به طور موروثی در خانواده منتقل می شود، اگر شما خودتان دوقلو بوده
  اید، یا اگر به دنیا آمدن دوقلوها در خانواده شما رایج است، احتمال اینکه شما
  هم خودتان صاحب دوقلو شوید اندکی بیشتر از دیگران است. این موضوع خصوصا در
  خانواده مادری اهمیت بیشتری دارد، اگرچه یک قانون کلی نیست؛ در صورتی که تولد
  دوقلوها در خانواده مادری شما شایع باشد، احتمال اینکه شما هم صاحب دوقلو شوید
  بیشتر است. زنانی که خودشان یکی از دوقلوهای غیر همسان بوده اند، با احتمال 1
  در 60 صاحب دوقلو می شوند. اما حاملگی به دوقلوهای همسان در خانواده ها به
  صورت موروثی منتقل نمی شود.
• سن: هر چه سن شما بیشتر باشد، احتمال اینکه صاحب دوقلو یا چندقلوهای غیر
  همسان شوید، بیشتر می شود. یک مطالعه در سال 2006 نشان داد که زنانی که سن آنها
  از 35 سال بیشتر است (در مقایسه با زنان جوانتر)، مقدار بیشتری FSH (هورمون
  تحریک کننده فولیکول) را تولید می کنند. جالب این است که افزایش سطح این
  هورمون، نشانه از کار افتادن تدریجی تخمکها و کاهش میزان باروری است. اما این
  هورمون، همان هورمونی است که موجب رسیده شدن یک تخمک جهت آماده شدن برای تخمک
  گذاری در هر ماه می شود. زنانی که میزان هورمون FSH در آنها بیشتر است، ممکن
  است در هر دوره از سیکل قاعدگی خود (بین دو دوره خونریزی پریود) بیشتر از یک
  تخمک رها کنند. در نتیجه هرچند احتمال حامله شدن زنان مسن کمتر می شود، اما اگر
  حامله شوند، احتمال اینکه صاحب دوقلو شوند بیشتر است.
• تعداد حاملگیها: هرچه تعداد حاملگیهای قبلی شما بیشتر باشد، احتمال اینکه
  صاحب دوقلو شوید بیشتر است.
• سابقه دوقلوها: اگر یکبار صاحب دوقلوهای غیر همسان شوید، احتمال اینکه در
  حاملگیهای بعدی خود مجددا صاحب دوقلو شوید، دو برابر بیشتر از دیگران است.
• نوع بدن: حاملگی دوقلوها در زنانی که از لحاظ بدنی بزرگ یا قد بلند هستند،
  بیشتر از زنان کوچک است.

آیا در صورت چندقلو حامله بودن، احتمال بروز بیماریهای مادرزادی افزایش می یابد؟

کودکانی که در شکم دارید، یک رحم را با هم تقسیم کرده اند، اما این امر نه بر
DNA آنها اثر سوء می گذارد و نه احتمال ابتلا به بیماریهای مادرزادی را افزایش می
دهد. اگر دو یا چندقلو حامله هستید، احتمال ابتلای هر کدام از این نوزادان به
بیماریهای ژنتیکی برابر با احتمال ابتلای یک نوزاد تک قلو به این بیماریها است. اما
از آنجا که هر کدام از این جنینها ممکن است به صورت مستقل به بیماریهای ژنتیکی
مبتلا شوند یا نشوند، در مجموع احتمال اینکه حداقل یکی از این جنینها به بیماری
مبتلا شود بیشتر است؛ در نتیجه، حاملگی شما به طور کلی "پرخطر" ارزیابی می شود.

حتی اگر کروموزومهای این جنینها کاملا سالم باشند، در مقایسه با نوزادان تک
قلو، احتمال ابتلای آنها به بیماریهای مغز، قلب، مثانه و کبد بیشتر است. همچنین
احتمال ابتلای چندقلوها به فلج مغزی، بیشتر است. یک مطالعه جدید بر روی بیش از یک
میلیون زایمان نشان داد که بروز فلج مغزی در دوقلوها چهار برابر بیشتر از تک قلوها
شایع است.

با این حال، خطر بروز این گونه مشکلات هنوز هم پایین و اندک است. یک مطالعه جدید
نشان داد که بیماریهای مادرزادی تقریبا در 35 مورد از هر 1000 مورد تولد دوقلوها
مشاهده می شود؛ که این مقدار برای تک قلوها برابر با 25 مورد در هر 1000 مورد تولد
است.

در صورتی که چندقلو حامله باشم، از کدام آزمایشهای غربالگری دوران بارداری باید
استفاده کنم؟

آزمایشهای غربالگری دوران حاملگی می توانند احتمال ابتلای کودک شما به
ناهنجاریهای کروموزومی یا سایر بیماریهای مادرزادی را اندازه گیری کنند. در سه ماهه
اول، می توانید از "تست شفافیت گردن" استفاده کنید: این آزمایش سونوگرافی مشخص می
کند که آیا مایع اضافی در ناحیه گردن در یک یا تعداد بیشتری از جنینهای شما وجود
دارد یا خیر؛ که این مطلب، می تواند نشانه احتمالی سندرم داون باشد.

اما شما احتمالا نمی توانید از آزمایش خون که گاهی اوفات به همراه "تست شفافیت
گردن" ارائه شده و "آزمایش غربالگری ترکیبی در سه ماهه اول" نام دارد، استفاده
کنید. هنوز شواهد چندانی مبنی بر موثر بودن این آزمایشهای خون در تشخیص ناهنجاریها
در چندقلوها، وجود ندارد.

همچنین احتمال استفاده شما از "تست غربالگری چندگانه" (آزمایش خونی که بین هفته
های 15 تا 18 انجام می شود و نشانه های مربوط به بیماریهای مادرزادی را بررسی می
کند) کم است. این آزمایش برای خانمهایی که بیش از یک جنین در رحم خود دارند، چندان
دقیق نیست و اکثر پزشکان این آزمایش را برای خانمهایی که چندقلو حامله هستند، توصیه
نمی کنند.

آزمایش آمنیوسنتز یا نمونه برداری از پرزهای جنینی (CVS) چطور؟

آزمایشهای آمنیوسنتز و نمونه برداری از پرزهای جنینی برای تشخیص ناهنجاریهای
کروموزومی و سایر بیماریها به کار می روند. این آزمایشها معمولا در اوائل حاملگی
(CVS بین 10 تا 12 هفتگی؛ آمنیوسنتز بین 16 تا 20 هفتگی) انجام می شوند تا وجود
سندرم داون یا سایر مشکلات ژنتیکی را بررسی کنند. برای خانمهایی که چندقلو حامله
هستند، این آزمایشها می توانند مشخص کنند که آیا چندقلوها همسان هستند یا غیر
همسان.

در صورتی که شما دوقلو یا چندقلو حامله باشید، انجام دقیق این دو آزمایش (CVS و
آمنیوسنتز) ممکن است با دردسر بیشتری همراه باشد و یا نتیجه آن دقیق نباشد. در
صورتی که جنینها از یک کیسه آمنیوتیک مشترک استفاده نکنند، متخصص باید در هنگام
نمونه برداری از هر کودک کاملا مراقب باشد که نمونه های او با دیگری مخلوط نشوند.
(DNA در دوقلوهایی که از یک کیسه آمنیوتیک به صورت مشترک استفاده می کنند، یکسان
است، در نتیجه مخلوط شدن این نمونه ها، مشکلی را ایجاد نمی کند). در صورتی که شما
سه یا تعداد بیشتری جنین در رحم خود داشته باشید، ممکن است نمونه برداری از همه
جنینها امکان پذیر نباشد.

در صورتی که دو یا چندقلو حامله باشید، احتمال سقط جنین در اثر این آزمایشها نیز
افزایش می یابد. به عنوان مثال، حدود 3% از دوقلوها پس از آزمایش آمنیوسنتز سقط می
شوند، که این مقدار تقریبا پنج برابر میزان سقط جنین پس از آمنیوسنتز در تک قلوها
است. میزان سقط جنین پس از CVS می تواند تا 4% برسد؛ اما اگر یک متخصص حرفه ای این
آزمایش را انجام دهد، خطر سقط جنین پس از آزمایش CVS کاهش می یابد. شما باید پیش از
انجام این آزمایشها در مورد مزایا و معایب آنها به طور کامل با پزشک یا مشاور
ژنتیکی خود مشورت کنید.